Dienstverleningsmodel voor het merendeel van de Wajongers van toegevoegde waarde volgens professionals

Voor Wajongers met arbeidsvermogen is er sinds 2018 één UWV dienstverleningsmodel met als doel hen via activerende dienstverlening te ondersteunen in het vinden en behouden van betaald werk. Het dienstverleningsmodel gaat ervan uit dat UWV alle Wajongers met arbeidsvermogen in beeld heeft en houdt en activerende dienstverlening biedt richting werk en om werk te behouden. 

In opdracht van het UWV heeft Panteia, in samenwerking met ZINZIZ en MUZUS, een kwalitatieve evaluatie uitgevoerd naar het dienstverleningsmodel Wajong. Het doel van de evaluatie was om het dienstverleningsmodel te evalueren vanuit de perspectieven van de uitvoerende professionals waarbij er werd onderzocht hoe zij de toegevoegde waarde van het dienstverleningsmodel voor (stappen richting) arbeidsparticipatie beoordelen, inclusief onderliggende veronderstellingen.

Conclusie en bevindingen

Na de reconstructie van de beleidstheorie hebben we de overkoepelende beleidstheorie en de afzonderlijke klantfasen getoetst aan de praktijk (bij de professionals) en de literatuur. Het dienstverleningsmodel sluit grotendeels aan bij de praktijk. Hierbij zijn de belangrijkste bevindingen:

• De professionals zijn doorgaans positief over de mogelijkheden die zij hebben om diensten bij re-integratiebureaus in te kopen. Er is tevredenheid over veel activiteiten uit het dienstverlengingsmodel onder de professionals.
• Vooral de schakelfunctie, praktijkassessments en begeleiding bij scholing worden niet door alle professionals evenveel ingezet. Professionals geven aan dat zij maar een beperkt overzicht hebben van externe partijen die hiervoor goed ingezet kunnen worden. Echter, de schakelfunctie en praktijkassessment worden als positief beschouwd door de professionals die hier veel ervaring mee hebben.
• De professionals kaarten aan dat een aantal activiteiten uit het dienstverleningsmodel minder geschikt is voor een deel van de Wajongers.
• Soms zijn professionals zich er niet van bewust dat die flexibiliteit mogelijk is. Professionals denken soms dat bepaald maatwerk niet mogelijk is, terwijl deze mogelijkheden er in werkelijkheid wel zijn. Het dienstverleningsmodel biedt namelijk ruimte voor flexibiliteit, vanuit het uitgangspunt: ‘inkoop, tenzij...’ en de mogelijkheden om met goede onderbouwing af te wijken van richtlijnen of protocollen.
• Professionals geven aan dat het verstrekken van voorzieningen aan Wajongers en financiële compensatie aan werkgevers noodzakelijke randvoorwaarden zijn om Wajongers aan het werk te helpen en te houden. Daarnaast staat de druk die Wajongers ervaren duurzame impact in de weg. Vooral binnen klantfase 2 (Werkfit worden) en klantfase 3 (Op weg naar werk) zien professionals dat er op sommige Wajongers binnen de ingekochte trajecten te veel druk wordt uitgeoefend om (te snel) een vervolgstap te ondernemen.

Professionals vinden het dienstverleningsmodel voor het merendeel van de Wajongers van toegevoegde waarde. Professionals benoemen het in beeld hebben en houden van Wajongers in alle klantfases als cruciale randvoorwaarde om tijdig passende dienstverlening te kunnen bieden. Zij zien echter ook dat er groepen zijn waarvoor de dienstverlening van UWV minder is toegerust, bijvoorbeeld Wajongers die met problematiek op meerdere fronten kampen, zoals gezondheid, schulden, problemen in de thuissituatie of verslaving. Dan is hun situatie dusdanig complex dat werken op de korte tot middellange termijn niet tot de mogelijkheden behoort. Maar ook voor Wajongers die willen werken als zelfstandige missen de professionals specifieke ondersteuningsmogelijkheden.

Verbeterpunten en aanbevelingen

Tijdens de interviews zijn door professionals meerdere praktische verbeterpunten of aanvullingen op het dienstverleningsmodel aangedragen. Voor Wajongers kan het vooruitzicht om weer (deels) aan het werk te gaan, gepaard gaan met allerlei vragen en onzekerheid over de financiële consequenties. Professionals stellen daarom voor om de begeleiding door een financieel expert toe te voegen aan het dienstverleningsmodel. Daarnaast werden aanbevelingen zoals Meer mogelijkheden voor laagdrempeliger contact, trainingen gericht op zelfvertrouwen en doorbreken van zelfstigma, het ‘on hold’ zetten van een traject, begeleiding bij startend ondernemerschap en de creatie van een gespecialiseerd team voor Wajongers die niet verder komen, ook aangedragen.

Meer weten? Lees hier het volledige rapport of de managementsamenvatting.

Bekijk hier het kennisverslag 2022-4 van UWV.