Achtergrond van het PREPARED-project
Onder de paraplu van ESPON (European Observation Network for Territorial Development and Cohesion) voert Panteia het PREPARED-project uit, dat zich richt op optimalisatie van de planning en governance voor de Noordzee–Rijn–Middellandse Zee-corridor. Met PREPARED onderzoeken we op welke manieren strategische samenwerking de ruimtelijke planning en governance in deze corridor kan harmoniseren. In dit artikel delen we graag iets over de achtergrond van het project met u.
Om de overgang naar schonere, groenere en slimmere mobiliteit te ondersteunen, in lijn met de Europese Green Deal en de Sustainable and Smart Mobility Strategy (Duurzame en Slimme Mobiliteitsstrategie), is de TEN-T-verordening uit 2013 onlangs herzien en vastgesteld. De herziene verordening voegt onder andere de Rijn-Alpen (RALP)-corridor en de Noordzee–Middellandse Zee (NSMED)-corridor samen tot de Noordzee–Rijn–Middellandse Zee-corridor (NSRM).
De nieuwe geografische reikwijdte van de NSRM-corridor gaat ver voorbij de territoriale dekking van het tot nu toe beproefde governance-model van de Rijn-Alpen-corridor. De NSRM-corridor verbindt de economische centra van Europa en wordt daarom geconfronteerd met capaciteitsproblemen en conflicten rondom het ruimtegebruik in zijn ontwikkelingsperspectieven. Verschillende standaarden en procedures tussen landen belemmeren de grensoverschrijdende connectiviteit aanzienlijk, terwijl lange goedkeuringsprocedures de uitvoering van verbeteringen vertragen. Verwacht wordt dat deze problemen door de fusie verder zullen toenemen. De kernuitdaging is het verzoenen van de behoeften van een groeiende transportsector en bijbehorende infrastructuur met duurzame regionale ontwikkeling, met bijzondere aandacht voor verstedelijking en blauw-groene infrastructuur. Conflicten op het gebied van capaciteit, duurzaamheid en leefkwaliteit moeten worden aangepakt via een geïntegreerde en gezamenlijke aanpak die gericht is op territoriale samenhang. Tegelijkertijd biedt de economische kracht van de corridor kansen voor investeringen en modernisering van infrastructuur, waarmee bijgedragen wordt aan het Europese transportbeleid en de doelstellingen van de Green Deal om tegen 2050 een groen, betrouwbaar, naadloos en hoogwaardig trans-Europees vervoersnetwerk te realiseren.
ESPON heeft daarom het PREPARED-project in het leven geroepen om een territoriale analyse uit te voeren van de Noordzee–Rijn–Middellandse Zee-corridor (NSRM) en een solide, op bewijs gebaseerde basis te bieden voor de ontwikkeling van een gemeenschappelijke ruimtelijke en governance-aanpak voor deze corridor. Deze aanpak zou mogelijk als model kunnen dienen voor andere trans-Europese vervoerscorridors. Het project wordt uitgevoerd in nauwe samenwerking met een groep belanghebbenden onder leiding van de Interregionale Alliantie voor de Rijn-Alpen-corridor – EGTC RALP (Duitsland).
Het project heeft als doel de strategische transformatie van een gefuseerde Europese vervoerscorridor te verkennen aan de hand van een aantal cruciale onderzoeksvragen. Zo onderzoekt het de belangrijkste knelpunten in de corridor en doet het voorstellen om de Oost-West spoorverbinding te verbeteren, onder andere via gerichte infrastructuurvernieuwingen. Daarnaast worden ruimtelijke ontwikkelingsscenario’s geanalyseerd, met aandacht voor hoe deze visies effectief kunnen worden gecommuniceerd en gestuurd aan de hand van indicatoren zoals verkeersvolumes, modal split en bevolkingsgroei. Parallel daaraan kijkt het project naar de benodigde governance-structuren voor soepele coördinatie van lokaal tot Europees niveau, met nadruk op het belang van participatie van belanghebbenden voor een geharmoniseerde vervoers- en ruimtelijke planning. Op basis van deze bevindingen wordt ook gekeken in hoeverre de EGTC RALP als governancemodel zou kunnen fungeren, en welke inzichten dat oplevert voor geïntegreerde ontwikkeling binnen de corridor en in andere Europese vervoersnetwerken.
Om dit alles mogelijk te maken, worden momenteel breed gegevens verzameld en geanalyseerd. Ook worden meer dan 150 stakeholders binnen de corridor betrokken via een enquête, workshops in verschillende landen en interviews.
Het project loopt van februari tot december 2025. De resultaten zullen in het voorjaar van 2026 beschikbaar worden gesteld via de website van ESPON.
“Het PREPARED-project raakt aan het actuele thema van de nieuwe NSRM-corridor, die in 2024 is gecreëerd. Deze corridor kent de grootste economische activiteit van alle corridors in Europa. De workshops die Panteia organiseert als onderdeel van dit project helpen ons om de kansen en zorgen van stakeholders binnen dit nieuwe speelveld beter te begrijpen.” — Marcelo Matias, transportadviseur, Panteia
