Ex-post evaluatie verkeersprognoses
Panteia heeft veel expertise op het gebied van verkeersmodellen en -prognoses. Maar in hoeverre komen verkeersprognoses, gemaakt voor grote infrastructurele projecten, eigenlijk uit? Voor iedere prognose geldt, dat er een mate van onzekerheid is: door allerlei factoren kan de realisatie uiteindelijk afwijken van de prognose. Toch is het nodig goede prognoses te maken, zodat infrabeheerders, voor grote infrastructurele projecten, reproduceerbare en onderbouwde keuzes kunnen maken voor een toekomstbestendig ontwerp. Omdat wij grote waarde hechten aan de kwaliteit van onze modellen en prognoses, hebben wij de extra stap gezet om een ex-post evaluatie uit te voeren.
Ex-post evaluaties bij afronding van projecten zijn in Nederland niet gebruikelijk, al bleek uit ons literatuuronderzoek dat hiertoe wel meermaals wordt opgeroepen. Er zijn dan ook nauwelijks data beschikbaar op dit gebied. De data die we wel vonden, zijn ex-post evaluaties van prognoses met het Landelijk Model Systeem (LMS). Daaruit bleek dat gemaakte prognoses van mobiliteit in de praktijk vaak dicht in de buurt komen van realisaties. Dit betreffen echter nationale prognoses, niet gericht op specifieke wegvakken of trajecten.
Bij uitbreiding van het literatuuronderzoek naar internationale bronnen, werd een database gevonden met 210 projecten in 14 landen. Uit analyse van deze data bleek, dat verkeersprognoses in het algemeen significant afwijken van de realisatie. In 50% van de wegprojecten bleek de realisatie zelfs 20% af te wijken van de prognoses. Die afwijking is niet systematisch: overschattingen en onderschattingen zijn met elkaar in balans.
Voor onze casestudy selecteerden we vijf casussen, waarvoor we prognose en realisatie voor een of enkele relevante wegvlakken met elkaar vergeleken. De realisaties weken minimaal 2% en maximaal 29% af van de prognose, waarbij de afwijking voor zes van de negen geanalyseerde wegvakken groter was dan 10%. Daarbij was er zowel sprake van onderschattingen als overschattingen, alhoewel er een gemiddelde overschatting was van ongeveer 4%. Daarmee zijn de eerste resultaten van deze beperkte casestudy in lijn met het onderzoek op basis van internationale data.
Voor een betere conclusie is een uitgebreider casestudy nodig. De komende tijd willen we het onderzoek dan ook uitbreiden door meer casussen toe te voegen. Studenten met een interesse in vervoer en logistiek die dit een interessant stageproject zouden vinden, zijn van harte uitgenodigd om contact op te nemen met onderzoekers Servé Hermens (s.hermens@panteia.nl) of Jan Kiel (j.kiel@panteia.nl).
Tot slot nodigen we u uit om na te denken over de volgende stelling:
"Om gebruikte (verkeers)prognoses toegankelijk te maken voor evaluatiestudies, is het nodig om ze gestructureerd op te slaan in een databank."
